Ειρήνη: Η στοργική μάνα της Γης (Ησίοδος)

Από τη Βάσω Δενδροπούλου

Η Ειρήνη ήταν σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, θεά των αρχαίων Ελλήνων. Αποτελούσε προσωποποίηση της ειρηνικής κατάστασης των πραγμάτων, θυγατέρα του Δία και της Θέμιδας, θεάς της δικαιοσύνης και αδελφή της Ευνομίας και της Δίκης, (τα υπέρτατα αγαθά μιας κοινωνίας), με τις οποίες αποτελούσαν τις Ώρες. Το ουσιαστικό Ειρήνη εικάζεται ότι προέρχεται από το ρήμα είρω (λέγω-συνδέω).Ειρήνη =>είρω=ενώνω, λέγω+συνδέω + νους.

Για το πότε οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να λατρεύουν την Ειρήνη ως θεά, υπάρχουν δύο γνώμες: Ο Πλούταρχος αναφέρει στον «Βίο του Κίμωνος» ότι οι Αθηναίοι έστησαν για πρώτη φορά βωμό της θεάς, έπειτα από τη νίκη τους στον Ευρυμέδοντα ποταμό. Οι Ισοκράτης και Κορνήλιος Νέπως γράφουν ότι ο βωμός της Ειρήνης στήθηκε για πρώτη φορά, ύστερα από τη νίκη του Τιμοθέου κατά των Λακεδαιμονίων κοντά στη Λευκάδα.

Στην τέχνη απεικονίζονταν σαν μια νεαρή όμορφη γυναίκα που κρατούσε το Κέρας της Αμάλθειας, σκήπτρο και ένα πυρσό,ή ένα κλαδί ελιάς, ως προστάτης και πολιούχος του Πλούτου. Ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης την παρουσιάζουν στα έργα τους ως φορέα της ευφορίας και του πλούτου. Πολύ γνωστό γλυπτό είναι αυτό του Κηφισόδοτου, πατέρα του Πραξιτέλη των αρχών του 4ου αιώνα π.χ. που αναπαριστά την Ειρήνη να κρατά στην αγκαλιά της τον Πλούτο. Βοηθούσε να κυβερνηθεί η κοινωνία με εξισορρόπηση και σταθερότητα.

Οι Αρχαίοι Έλληνες πολύ συχνά ίδρυαν βωμούς προς αυτήν μετά το πέρας των εχθροπραξιών. Γνωστά της επίθετα ήταν τα «Γλυκεία», «Βαθύπλουτος», «Πλουτοδότειρα», κ.ά. Ο συμβολισμός της Ειρήνης και του γενεολογικού της δέντρου, μαζί με την αφθονία των αγαθών που την προσφέρει με αθωότητα ο μικρός Πλούτος, ήταν η ευχή των Αθηναίων για μια διαρκεί ειρήνη με βάση την δικαιοσύνη, της Θέμιδας, την Δίκη και την Ευνομία, μετά τους πολέμους και την δυστυχία που έφερναν μαζί τους. «Ν΄ αγαπάς την Ειρήνη», Δελφικό Παράγγελμα του Θαλή του Μιλήσιου, «Κανένας δεν είναι τόσο ανόητος που να προτιμάει τον πόλεμο απ’ την ειρήνη· γιατί στον καιρό της ειρήνης τα παιδιά θάβουν τους γονείς τους, ενώ, αντίθετα, στον καιρό του πολέμου οι γονείς θάβουνε τα παιδιά τους.» μας λέει ο Ηρόδοτος. Στο έργο του Αριστοφάνη «Ειρήνη», (το ωραιότερο που έχει γραφεί για την Ειρήνη, το οποίο παίχτηκε στα Μεγάλα Διονύσια μετά το θάνατο του Κλέωνα και του Σπαρτιάτη στρατηγού Βρασίδα και λίγες μόνο ημέρες πριν από τη σύναψη της Νικίειας ειρήνης, έχει σαν ήρωα, τον Αθηναίο αμπελουργό με το χαρακτηριστικό όνομα Τρυγαίος, ο οποίος πλήττεται από τις φοβερές συνέπειες του πολέμου και αποφασίζει να ανέβει ουρανό για να συναντήσει τον Δία, μήπως και πετύχει τον τερματισμό του πολέμου. Για το ταξίδι προς τον Δία "αντιγράφει" τον Βελλεροφόντη, τον ήρωα της φερώνυμης τραγωδίας του Ευριπίδη. Εκείνος είχε επιχειρήσει το ουράνιο ταξίδι πάνω στο φτερωτό άλογο Πήγασος, ο Τρυγαίος χρησιμοποιεί ένα πελώριο σκαθάρι -για την ακρίβεια: έναν ἱπποκάνθαρον. Όταν φθάνει στον χώρο των θεών, βρίσκει μόνο τον Ερμή· οι άλλοι θεοί, οργισμένοι με τους Έλληνες που επιμένουν να πολεμούν, για να μην τους βλέπουν και τους ακούν, μετακόμισαν στο έσχατο σημείο του ουράνιου θόλου και άφησαν στη θέση τους τον Πόλεμο. Ο Πόλεμος έκλεισε την Ειρήνη σε μια βαθιά σπηλιά, σώριασε πάνω της πέτρες και ετοιμάζεται να κοπανήσει σε ένα πελώριο γουδί τις αλληλομαχόμενες Ελληνικές πόλεις, αλλά δυσκολεύεται να βρει γουδοχέρι. Ώσπου να εξασφαλίσει ο Πόλεμος το γουδοχέρι, ο Τρυγαίος προλαβαίνει, καλεί τους Έλληνες και, παρά τις δυσκολίες, καταφέρνει με τους γεωργούς της Αττικής να απελευθερώσει την Ειρήνη, που επιστρέφει συνοδευόμενη από την Οπώρα (καρποφορία), που προορίζεται για τον Τρυγαίο, και τη Θεωρία (γιορτή), που προορίζεται για τη βουλή. Στο δεύτερο μέρος του έργου, όπως κατά κανόνα συμβαίνει και στις άλλες κωμωδίες του Αριστοφάνη, παρουσιάζονται οι επιπτώσεις από τα νέα δεδομένα: οι γεωργοί έχουν ξανά τη σοδειά τους, η βουλή ασχολείται και πάλι με τις γιορτές, οι οπλουργοί μένουν άνεργοι, οι κατασκευαστές γεωργικών εργαλείων κάνουν χρυσές δουλειές κ.ο.κ.. Το έργο τελειώνει με τη γαμήλια πομπή και το τραγούδι του Υμεναίου, με το οποίο ο Τρυγαίος και η σύντροφός του Οπώρα προπέμπονται εκεί όπου ουσιαστικά ανήκουν, στους αγρούς.

Στον αντίποδα, βρίσκεται η Ειρήνη, αυτή η κατάσταση ησυχίας και γαλήνης, που δεν την ταλανίζουν ταραχές και συγκρούσεις, μάλλον είναι το ζητούμενο διαχρονικά, καθώς από την αυγή της Ιστορίας συνηθίζουμε να λύνουμε βίαια τις διαφορές μας με τους άλλους ανθρώπους, αλλά και με τον εαυτό μας. Η ειρήνη, είναι και παροδική, εύθραυστη και αβέβαιη και αυτή η σπανιότητά της την καθιστά πολύτιμη. Ναι, παροδική, εύθραυστη και αβέβαιη. Στα εβραϊκά, η λέξη για την ειρήνη, «salom», χρησιμοποιείται σε χαιρετισμούς, με την έννοια ότι αποτελεί ένα εκ Θεού δώρο: το ίδιο και στα αραβικά, που είναι «salam».

Ο ποιητής μας ο Οδυσσέας Ελύτης, που γυρεύει τα αδύνατα, ονειρεύεται έναν άλλο κόσμο κι είναι γνωστό πως ό,τι μπορούμε να ονειρευτούμε ανέφικτο δεν είναι.

«Ω να μπορούσανε, λέει, και τα οργανωμένη κράτη να διαμορφώσουν μια δημόσια ζωή με νόμους σαν αυτούς που διέπουν το άτομο. Να επιφοιτούσε στα κοινά η ψυχή, και μια διαταγή του υπουργείου Υγείας να ξαπόστελνε στα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμάτων όλες τις πενταροδεκάρες των συμφερόντων, για να βγουν έστω και λίγα γραμμάρια ομορφιάς. Να έπαιρνε πότε πότε η συνεδρίαση του Κοινοβουλίου τις προεκτάσεις που παίρνει ένα δάκρυ όταν διαθλά τις αθλιότητες όλες κι απομένει να λάμπει σαν μονόπετρο.

Κοντολογίς, να μπορούσαν και τη σημασία των λαών να τη μετράνε όχι από το πόσα κεφάλια διαθέτουνε για μακέλεμα, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, αλά από το πόση ευγένεια παράγουν ακόμη και κάτω από τις πιο δυσμενείς και βάναυσες συνθήκες, όπως ο δικός μας ο λαός στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπου το παραμικρό κεντητό πουκάμισο, το πιο φθηνό βαρκάκι, το πιο ταπεινό εκκλησάκι, το τέμπλο, το κιούπι, το χράμι, όλα τους αποπνέανε μιαν αρχοντιά κατά τι ανώτερη των Λουδοβίκ.

Τι σταμάτησε αυτά τα κινήματα ψυχής που αξιώθηκαν κι έφτασαν ως τις κοινότητες; Ποιος καπάκωσε μια τέτοιου είδους αρετή, που μπορούσε μια μέρα να μας οδηγήσει σε ένα ιδιότυπο, κομμένο στα μέτρα της χώρας πολίτευμα;»

Πηγή: Οι Μυθολόγοι

Διαβάστε Περισσότερα...

Ίρις: Η χρυσόπτερη αγγελιοφόρος των θεών

- Ζεύς δέ πατήρ…

Ἶριν δ’ δ’ ὤτρυνε χρυσοπτερόν ἀγγελέουσαν

βασκ’ ἴθι, Ἶρι ταχεῖα…..

Η Ίριδα ήταν κόρη του Θάμαντα και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας ή κατ΄ άλλη εκδοχή της Άρκης την οποία τιμώρησε ο Ζευς διότι κατά την Τιτανομαχία βοήθησε τους Τιτάνες. Ήταν φτερωτή και ορμητική σαν θύελλα, γνωστή ως πιστή και γοργοπόδαρη αγγελιοφόρος των θεών.

Η Ίριδα πετά όπως ο άνεμος ή όπως η πνοή της θύελλας, κατεβαίνει με ταχύτητα από τον ουρανό στη γη, όπως πέφτουν από τα σύννεφα το χιόνι και το χαλάζι. Φορά χρυσά φτερωτά πέδιλα, χρυσά φτερά, κοντό χιτώνα και κρατούσε στο χέρι κηρύκειο. Στην τέχνη των αρχαίων παριστάνεται ντυμένη με ευρύχωρο χιτώνα, που κυματίζει στον αιθέρα, κρατά στο χέρι κηρύκειο, όπως ο Ερμής, και σε μερικές περιπτώσεις, υδρία...

Στην «Θεογονία» του Ησίοδου παρουσιάζεται ως αδερφή των Αρπυιών και κόρη του Θαύμαντος και της ωκεανίδας Ηλέκτρας, γι’ αυτό και ο Ησίοδος την αποκαλεί «Θαυμαντιάς». H Ίρις είχε πολλά επίθετα,όπως για παράδειγμα: πόδας ὠκέα – ποδήνεμος ὠκέα και Θαυμαντιάςή Θαύμαντος (Θυγατέρα του Θαύμαντος, θαυματουργή). Στην Ιλιάδα του Ομήρου περιγράφεται ως «Ἀελλόπους», δηλαδή «αυτή που τρέχει γρήγορα, που μοιάζει με καταιγίδα». Αυτό το επίθετο της αποδίδεται από τον Όμηρο, επειδή η Ίρις με ένα αγγείο συνήθιζε να ρίχνει επάνω από τα σύννεφα νερό, το οποίο πρώτα το γέμιζε με θαλασσινό νερό. Η Ίριδα αποκαλείται «ἄγγελος ὠκύς» (Οδύσσεια, π 468 – μ 374). Στον Όμηρο βλέπουμε ότι υπάρχει μια έντονη πάρουσία τηςθεάς Ίριδας.

Η Ίρις ήταν σύζυγος του θεού Ζέφυρου, ο οποίος είναι ο θεός των ανέμων. Από την ένωση της με τον θεό Ζέφυρο, η Ίρις απέκτησε τον Πόθο (Νόννος, Διονυσιακά ). Σύμφωνα με τον Νόννο, ο Υδάσπης είναι ο αδερφός της Ίριδας (βιβλ. 26, στ. 355-365).

Μετέφερε τα μηνύματά του Δία και της Ήρας είτε σε άλλους θεούς, είτε στους ανθρώπους, ή πάλι της ανέθεταν να μεσολαβεί ανάμεσα στους θεούς, κάθε φορά που προέκυπτε κάποιο πρόβλημα.

Αδερφές της θεωρούνταν οι Άρπυιες, που ήταν κι αυτές φτερωτές, ανάλαφρες και αεικίνητες, σαν τον άνεμο και τη θύελλα και ζευγάρωνε με τον Ζέφυρο.

Βασικό της καθήκον ήταν να συμβάλλει στην απονομή δικαιοσύνης, κάθε φορά που ξεσπούσαν καβγάδες ή αντιζηλίες στον Όλυμπο μεταξύ των θεών, ή ακόμη σε περίπτωση που κάποιος θεός έλεγε ψέματα. Τότε η Ίριδα έπρεπε να πετάξει ψηλά μέχρι την κατοικία της Στύγας, εκεί όπου ο Ουρανός στηριζόταν πάνω σε ασημένιες κολόνες. Από το σημείο εκείνο έπεφτε το περίφημο ιερό νερό της Στύγας, με το οποίο γέμιζε η Ίριδα ένα χρυσό κύπελλο και το πήγαινε στον Όλυμπο.Ο δρόμος που ακολουθούσε στον ουρανό για να μεταφέρει από τη Στύγα σε χρυσή υδροχόη, το για τον όρκο των θεών «ιερό ύδωρ» χαρασσότανεπτάχρωμος.

Αν κάποιος θεός ορκιζόταν στο νερό αυτό ψέματα, έπεφτε κάτω αμέσως, χωρίς πνοή και χωρίς να έχει τις αισθήσεις του κι έμενε έτσι για πολύ καιρό. Δεν έτρωγε αμβροσία ούτε έπινε νέκταρ. Στη συνέχεια έμενε για εννιά χρόνια αποκλεισμένος από τα συμπόσια των θεών,καθώς και από την προστασία τους.

Όταν οι θεοί ήθελαν να ορκιστούν ο Δίας έστελνε την Ίριδα να γεμίσει από τη Στύγα, τη μαύρη πηγή του Άδη, το χρυσό της ποτήρι. Έχυναν το νερό στη γη και ορκίζονταν στα νερά της Στύγας και ο όρκος τους ήταν πια αμετάκλητος.

Η Ίριδα δεν εκτελούσε μόνο τις αποστολές που της ανέθεταν, αλλά συχνά αναλάμβανε και η ίδια πρωτοβουλία. Στην Ιλιάδα τη βλέπουμε να ορμά και να βγάζει από τη μάχη την Αφροδίτη, που είχε πληγωθεί. Επίσης μπαίνει στο δωμάτιο της Ελένης και την προτρέπει να βγει έξω και να καμαρώσει τον Πάρη και τον Μενέλαο, που πρόκειται να μονομαχήσουν. Συχνά προπορεύεται στις γαμήλιες τελετές του Ολύμπου και παραστέκει τη νύφη, όπως στους γάμους της Θέτιδας και του Πηλέα ή του Δία και της Ήρας.

Βασική αποστολή της Ίριδας ήταν να μεταφέρει τις εντολές του Δία στους άλλους θεούς, συνήθως στον Ποσειδώνα. Μπορούσε όμως να μεταφέρει και μηνύματα άλλων θεών, όπως είχε συμβεί με την περίπτωση της Λητώς. Οι Ολύμπιες θεές, εκτός της Ήρας, κάλεσαν την Ίριδα να επέμβη, ώστε να μπορέσει η Λητώ να γεννήσει επιτέλους τα παιδιά της, την Άρτεμη και τον Απόλλωνα.

Η Ήρα, όπως είναι γνωστό, την καταδίωκε και δεν την άφηνε να γεννήσει, κρατώντας στον Όλυμπο την Ειλείθυια, τη θεά που προκαλούσε τους πόνους του τοκετού. Έτσι, η γέννα δεν έλεγε ν' αρχίσει, οπότε η Ίριδα πήγε στον Όλυμπο για να τη φέρει κοντά στην ετοιμόγεννη κρυφά από την Ήρα, αφού υποσχέθηκε ότι θα της δώσει ένα περιδέραιο με εννιά χάντρες σε χρυσή κλωστή. Έτσι ακριβώς την είχαν συμβουλέψει οι θεές του Ολύμπου.

Στην Ιλιάδα πείθει για λογαριασμό της τον Αχιλλέα να ξαναμπεί στη μάχη, μόλις σκοτώνεται ο φίλος του Πάτροκλος κι ο Έκτορας θέλει να πάρει το πτώμα του ήρωα.

Κάθε φορά που η Ίριδα έπρεπε να πάει μήνυμα στους ανθρώπους από μέρους κάποιου θεού, έπαιρνε τη μορφή κάποιου θνητού. Για παράδειγμα, μεσολάβησε στους Τρώες με τη μορφή ενός γιου του Πρίαμου ή παρουσιάστηκε στην Ελένη ως κουνιάδα της. Η συμπεριφορά της προς τον Αχιλλέα υπήρξε, μάλιστα, ιδιαίτερα ευνοϊκή, όταν ο Πάτροκλος, νεκρός πια, επρόκειτο να καεί στην πυρά, ο Αχιλλέας επικαλέστηκε τους ανέμους, για να φουντώσει η φωτιά με το φύσημά τους.

Η Ίριδα τότε έσπευσε να τους συναντήσει αμέσως, ώστε να πραγματοποιηθεί η επιθυμία του ήρωα. Πραγματικά, τους βρίσκει συγκεντρωμένους στη σπηλιά του Βοριά, όπου ήταν καλεσμένοι σε συμπόσιο. Τους διακόπτει για να τους εξηγήσει το λόγο της άφιξής της και να τους μεταφέρει την ευχή του Αχιλλέα. Σ' άλλες περιπτώσεις η Ίριδα μπαίνει στην υπηρεσία της ίδιας της Ήρας

Αργότερα φαίνεται πως πίστευαν πως η Ίριδα μπήκε στην αποκλειστική υπηρεσία της Ήρας. Τη φαντάζονταν καθισμένη κάτω, μπροστά στο θρόνο της θεάς. Δεν έφευγε ποτέ από κοντά της και λαγοκοιμόταν εκεί. Φορώντας τη ζώνη και μη βγάζοντας ποτέ τα πέδιλά της, ήταν πάντοτε σε επιφυλακή, μήπως τυχόν και της ανατεθεί ξαφνικά κάποια νέα επείγουσα αποστολή από τη βασίλισσα των θεών. Είχε όμως και άλλες υπηρεσίες ιδίως κοντά στην Ήρα. Αυτή έστρωνε το κρεβάτι της, βοηθούσε στον καλλωπισμό της ή άλειφε με «ιερά μύρα» τα θεία μέλη της.

Αυτή κατά διαταγή της Ήρας, έσπευδε στις μελλοθάνατες γυναίκες όταν βασανίζονταν επί μακρού και επιτάχυνε το τέλος των βασάνων τους με τη κοπή των μετωπιαίων τριχών.,,

Το όνομα "Ίρις" υπάρχει στον Ομηρικό Ύμνο, ΙΙ, 314, στο έργο του Νόννου «Διονυσιακά»

(20, 251, 31, 110). Υπάρχει επίσης στον Στησίχορο (16, 11) ως θεότητα που χαρακτηρίζει τιςΜούσες και σε άλλους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς χαρακτηρίζει την Αφροδίτη, ενώ στονΝόννο (Διονυσιακά, 19, 234) χαρακτηρίζει τον θεό Ερμή./

Τα επίθετα «χρυσόπτερυγος» «χρυσεόταρσος» που αποδίδονται στις Μούσες, σύμφωνα με τους ορφικούς ύμνους αποδίδονται και στην Ίριδα από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς

Η Ίριδα ήταν η προσωποποίηση του ουράνιου τόξου και είχε έτσι στενή σχέση με τη θεά Ήρα,τη θεά του αέρα και των καιρικών μεταβολών.

Ήταν η ιδεατή ανθρωπόμορφη ιπτάμενη θεότητα (αλληγορική) της έννοιας του ατμοσφαιρικού φαινομένου του ουράνιου τόξου, προς τούτο και η στενή σχέση με την Ήρα (που δεν είναι τίποτα άλλο από αναγραμματισμός της λέξης Αήρ).

Ο Όμηρος, πρώτος, με τη λέξη "ίρις" ονόμασε το φυσικό φαινόμενο της εμφάνισής του στον ουρανό και θεωρεί ότι η αρχαία θεά Ίριδα ήταν εκείνη που με τα φτερωτά της σανδάλια χόρευε και έτρεχε γρήγορα, ενώ απ'όπου περνούσε σκορπούσε χρώματα και λουλούδια. Γι'αυτό και είναι και όνομα πολλών λουλουδιών.

0

Ίρις και Μορφέας

Ποτέ όμως η θεά Ίριδα δεν αποτέλεσε προσωποποίηση του ουράνιου τόξου. Απεικονίσεις της στην αρχαιότητα υπάρχουν πολλές, παρόλα αυτά σε καμιά τους δεν παριστάνεται ως ουράνιο τόξο η ίδια, ούτε και συνοδεύεται απ' αυτό. Η ουσία είναι πάντως πως η Ίριδα ταυτίζεται με το ουράνιο τόξο στη σκέψη των ανθρώπων, αρχικά η ίδια κι αργότερα το φόρεμά της ή ο δρόμος της.

Σ' αυτήν ακριβώς την ταύτιση βασίζεται και η καθιέρωση της Ίριδας ως αγγελιοφόρου των θεών το ουράνιο τόξο μοιάζει να συνδέει τη Γη με τον Ουρανό, τον αέρα με τη θάλασσα και η Ίριδα ωςμαντατοφόρος κινείται μεταξύ θεών και ανθρώπων, καθώς και μέχρι τα βάθη της θάλασσας και τον Κάτω Κόσμο, με την ταχύτητα του ανέμου.

Η παρουσία του ονόματος «Ἶρις» στον Όμηρο δείχνει ότι το όνομα αυτό δεν επινοήθηκε από τονΌμηρο ή τον Ησίοδο, αλλά ότι προϋπήρχε και δήλωνε το ουράνιο τόξο κατά τους πανάρχαιους χρόνους.

Η Ίριδα στα έπη του Ομήρου έχει δυο συμβολισμούς. Είναι το σύμβολο του λόγου και το σύμβολο της αγάπης ταυτόχρονα. Γι’αυτό και την χαρακτηρίζει «Ὠκέα Ἶρις».

Η θεά Ίριδα είναι η θηλυκή έκφραση του Λόγου, η αρσενική έκφραση του λόγου (δηλαδή η πεζή, δυναμική έκφραση του λόγου) ανήκει στον θεό Ερμή.

Ως τόπος λατρείας της Ίριδας είναι γνωστός μόνο ένας στην αρχαιότητα, το νησί της Εκάτης, που βρισκόταν κοντά στη Δήλο.

Πηγή: mythiki-anazitisi

Διαβάστε Περισσότερα...

Η καλλιέργεια του σαφράν ξεκίνησε στην Αρχαία Ελλάδα την Εποχή του Χαλκού

Έργα τέχνης από τον Μινωικό πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας αποτελούν τις αρχαιότερες απεικονίσεις σαφράν, λένε οι επιστήμονες.

Το Σαφράν γνωστό και ως κρόκος Κοζάνης, το πιο ακριβό μπαχαρικό στον κόσμο, άρχισε να καλλιεργείται στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού γύρω στο 1.700 π.Χ. αν όχι νωρίτερα, σύμφωνα με μια νέα έρευνα μελετητών.

Η εν λόγω έρευνα που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό Frontiers in Plant Science, αξιολόγησε τόσο έργα αρχαίας τέχνης όσο και την πρόσφατη γενετική για να εντοπίσει την εξελικτική προέλευση του Crocus sativus.

«Τόσο τα αρχαία έργα τέχνης όσο και η γενετική υποδεικνύουν την Ελλάδα της Εποχής του Χαλκού, περίπου το 1700 π.Χ. ή νωρίτερα, ως τον τόπο προέλευσης της καλλιέργειας του κρόκου», δήλωσε ο Λούντβιχ Μανν, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το Technische Universität Dresden στη Γερμανία.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι το είδος είναι δύσκολο να μελετηθεί γενετικά, καθώς διαθέτει τρία αντίγραφα από κάθε χρωμόσωμα – αντί για δύο όπως είναι πιο συνηθισμένο – αλλά και ένα μεγάλο γονιδίωμα που περιέχει ένα υψηλό ποσοστό επαναλαμβανόμενου DNA με δυσκολία στην αλληλουχία του.

Επίσης, δεδομένου ότι τα υπολείμματα του αρχαίου Κρόκου δεν διατηρούνται από ιστορικούς και προϊστορικούς χρόνους, οι επιστήμονες αξιολόγησαν αρχαία έργα τέχνης που απεικονίζουν φυτά που μοιάζουν με σαφράν, ελπίζοντας να εντοπίσουν συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη όπου φύτρωσε το φυτό στη φύση ελεύθερα.

0

Τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης, που χρονολογείται από την εποχή του Χαλκού, όπου απεικονίζονται συλλέκτες κρόκου Κοζάνης. PUBLIC DOMAIN/WIKIPEDIA

Σύμφωνα με τους μελετητές, το γένος Crocus, διαθέτει περίπου 250 είδη, που συναντιούνται από τη νότια και κεντρική Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική έως τη δυτική Κίνα.

Σε αντίθεση με τον ”εξημερωμένο” σαφράν, το οποίο ασφαλώς καλλιεργείται από ανθρώπους, οι ερευνητές είπαν ότι πολλά από τα είδη του κρόκου αναπαράγονται στη φύση από μόνα τους.

Η πρώτη γνωστή χρήση άγριων κρόκων από τον άνθρωπο ήταν ως χρωστική ουσία για ζωγραφιές σπηλαίων, περίπου πριν από 50.000 χρόνια στο σύγχρονο Ιράκ (Μεσοποταμία). Αρχαία κείμενα από τους Σουμέριους, την Ασσυρία και τη Βαβυλωνία περιγράφουν επίσης τη χρήση άγριων κρόκων στην ιατρική και τη βαφή, πρόσθεσαν οι επιστήμονες.

Αυτή η ανακριβή ανακατασκευή μιας μινωικής τοιχογραφίας από την Κνωσό της Κρήτης απεικονίζει έναν άνδρα, που θα έπρεπε να είναι πίθηκος, να μαζεύει τη συγκομιδή του κρόκου.PUBLIC DOMAIN, HTTPS://COMMONS.WIKIMEDIA.ORG/W/INDEX.PHP?CURID=471914

Έργα τέχνης από τον Μινωικό πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας είναι πιθανότατα τα παλαιότερα που απεικονίζουν ”εξημερωμένο” σαφράν, πρόσθεσαν οι μελετητές.

Αναφέροντας ως ένα παράδειγμα, είπαν ότι τα πυκνά μπαλώματα των λουλουδιών του Κρόκου στην τοιχογραφία «Οι Σαφρονοσυλλέκτες» από το νησί της Σαντορίνης (περίπου 1600 π.Χ.) υποδηλώνουν την καλλιέργεια αυτών των φυτών.

Μια άλλη τέτοια τοιχογραφία επίσης από την Σαντορίνη, σημείωσαν, απεικονίζει λουλούδια με μακριά, σκούρο κόκκινα στίγματα, πάνω από σκούρα βιολετί πέταλα, χαρακτηριστικά στοιχεία του εξημερωμένου κρόκου.

Βρήκαν ότι λουλούδια με αυτά τα χαρακτηριστικά απεικονίζονται επίσης σε κεραμικά και υφάσματα από την Ελλάδα της Εποχής του Χαλκού.

Τα αποτελέσματα της μελέτης συμφωνούν με τα ευρήματα από γενετικές μελέτες του 2019 που έδειξαν ότι ο Κρόκος του Καρτράιτο (Crocus cartwrightianus) οποίος εμφανίζεται μόνο στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, είναι ο πλησιέστερος άγριος συγγενής του εξημερωμένου κρόκου.

Οι επιστήμονες λένε ότι ο σύγχρονος κρόκος σαφράν με τα τρία γονιδιώματά του προέκυψε φυσικά από τη φύση, είτε αποκλειστικά από τον Κρόκο του Καρτράιτο είτε από υβρίδια μεταξύ του C. cartwrightianus και ενός άλλου είδους κρόκου.

Purple crocus flowers in a spring gardenJ. MACNEILL-TRAYLOR VIA GETTY IMAGES

Το φυτό καλλιεργείται στις μέρες μας σε όλο τον κόσμο και χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική, τα αρώματα αλλά και ως κίτρινη βαφή.

«Σήμερα σε όλο τον κόσμο, όλοι οι κρόκοι σαφράν είναι ουσιαστικά κλώνοι που χρονολογούνται από την εμφάνιση του κρόκου στην αρχαία Ελλάδα», δήλωσε ο Tόνι Χάιτκαμ, επικεφαλής της ομάδας Plant Genomics στο Πολυτεχνείο της Δρέσης.

«Παρά το γεγονός ότι μοιράζεται το ίδιο γονιδίωμα, το σαφράν μπορεί να έχει διαφορετικές ιδιότητες ανάλογα με την περιοχή», πρόεσθεσε ο Δρ Χάιτκαμ, προσθέτοντας ότι οι ερευνητές διερευνούν επί του παρόντος τα μοριακά αίτια αυτής της περιφερειακής παραλλαγής.

Πηγή:  Independent

Διαβάστε Περισσότερα...

Τα Χόρτα ως μέρος της Αρχαίας Ελληνικής διατροφής

Μεταφράζοντας κυριολεκτικά στα αγγλικά ως το ταπεινό «ζιζάνιο», η σημασία της λέξης χόρτα στη σύγχρονη Ελληνική γλώσσα περιλαμβάνει κάθε πράσινο που θα μπορούσε να συμπεριλάβει κάποιος στη διατροφή του.

Πολλοί έχουν αναρωτηθεί τι θα μπορούσαν να σκεφτούν οι αρχαίοι Έλληνες για τις φυτικές δίαιτες. Ήταν πράγματι χορτοφάγοι; Γνώριζαν καν για τα πολλά οφέλη για την υγεία μιας δίαιτας που περιλαμβάνει μια πληθώρα από χόρτα; Ή μήπως οι διατροφικές συνήθειες αυτών των αρχαίων ανθρώπων βασίζονταν στην πραγματικότητα περισσότερο στο κρέας παρά στα φυτά;

Η συντριπτική πλειοψηφία των αρχαίων Ελλήνων δεν ήταν σε καμία περίπτωση χορτοφάγοι ή vegans, όπως ορίζουν οι άνθρωποι σήμερα αυτούς τους όρους.

Ωστόσο, εκτιμούσαν τη μεγάλη ποικιλία φυτών και λαχανικών που παρέχει η φύση και ήξεραν πώς να εκμεταλλεύονται κάθε φυτό που φύτρωνε στους κήπους τους.

Φυσικά, όπως κάθε άλλος μεγάλος δυτικός πολιτισμός, οι Έλληνες όχι μόνο έτρωγαν κρέας, αλλά το απολάμβαναν, όπως γνωρίζουμε από διάφορες γραπτές πηγές εκείνης της εποχής. Αρκετές γιορτές που γίνονταν σε διαφορετικές εποχές του χρόνου περιλάμβαναν εξέχουσα θέση το κρέας, συμπεριλαμβανομένου του αρνιού ή του χοιρινού.

Ωστόσο, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της αρχαίας Ελληνικής ζωής ήταν η έννοια του «μέτρον», αυτό που θα χαρακτηρίζαμε σήμερα ως μέτρο. Ήδη από τον ένατο αιώνα π.Χ., ο Έλληνας ιστορικός Ησίοδος προειδοποίησε: «Να τηρείτε τα δέοντα μέτρα, το μέτρο είναι καλύτερο σε όλα τα πράγματα» στην πραγματεία του που ονομάζεται Έργα και Ημέρες

Σύμφωνα με αυτή την αρχή, οι δίαιτες των αρχαίων Ελλήνων περιλάμβαναν πράγματι κρέας, αλλά όχι τόσο όσο νομίζουμε, και σχεδόν σίγουρα όχι τόσο όσο καταναλώνουμε σήμερα.

Οι Έλληνες ήξεραν ότι όσο περισσότερο κρέας τρώει κανείς, τόσο πιο επιρρεπής θα είναι στην παχυσαρκία — και επομένως, στην ασθένεια — μακροπρόθεσμα. Για το λόγο αυτό, η διατροφή τους έτεινε να είναι κυρίως φυτική.

Τα λαχανικά, τα φρούτα και τα όσπρια αποτέλεσαν τη βάση κάθε αρχαιοελληνικού πιάτου, θέτοντας τα θεμέλια αυτού που γνωρίζουμε σήμερα ως υγιεινή μεσογειακή κουζίνα.

Τα Χόρτα και η περίπτωση του Πυθαγόρα

Ωστόσο, η υγεία και η ευημερία δεν ήταν ο μόνος παράγοντας που διαμόρφωσε τη διατροφή των αρχαίων Ελλήνων. Ένα ελάχιστα γνωστό γεγονός είναι ότι ο πατέρας της χορτοφαγίας ήταν στην πραγματικότητα ο αρχαίος Έλληνας μαθηματικός και φιλόσοφος Πυθαγόρας.

Γνωστός σε όλο τον ακαδημαϊκό κόσμο για τα θεωρήματά του, ο Πυθαγόρας ήταν επίσης ισχυρός υποστηρικτής μιας δίαιτας χωρίς κρέας.

Βασισμένος στην πεποίθησή του ότι όλα τα ζώα έχουν ψυχή, ο Πυθαγόρας και οι χιλιάδες οπαδοί του πίστευαν ότι η κατανάλωση κρέατος ήταν ανήθικη, καθώς αυτό προκαλεί πόνο και δυστυχία στα πλάσματα που έχουν αυτή την εσωτερική ζωή του πνεύματος όπως και οι άνθρωποι.

Στην πραγματικότητα, μέχρι τα μέσα του 1800, όταν αναπτύχθηκε το σύγχρονο χορτοφαγικό κίνημα στην Αγγλία και τις ΗΠΑ, οι άνθρωποι που δεν έτρωγαν κρέας ονομάζονταν «αυτοί που ακολουθούν την Πυθαγόρεια διατροφή».

Μερικά υπέροχα Ελληνικά χόρτα

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα χορτοφαγικού πιάτου που τρώγεται συνήθως στην Ελλάδα εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια είναι η ταπεινή σαλάτα «ραδίκια».

Αυτή η πράσινη σαλάτα κιχωρίου ενσωματώνει όλα τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει ένα απλό, ταπεινό συστατικό όταν μαγειρευτεί με τον σωστό τρόπο.

Εναλλακτικά γνωστΆ ως «χόρτα βράστα», η ραδικιά σαλάτα παρασκευάζεται με νόστιμα χόρτα πικραλίδας, που παραδοσιακά συλλέγονται από τον κήπο με ένα απλό μαχαίρι κουζίνας.

Οι πικραλίδες, που θεωρούνται πιο συχνά σήμερα ως επιβλαβές ζιζάνιο και συνήθως ξεριζώνονται μόλις σηκώσουν το κεφάλι τους, επειδή θέλουμε το γρασίδι μας να φαίνεται άψογο, οι πικραλίδες ήταν μια υγιεινή καθημερινή βάση για τους αρχαίους Έλληνες.

Συχνά σε συνδυασμό με αμάρανθο, κιχώριο και άλλα χόρτα, τα χόρτα «ραδίκια» πλένονται καλά και στη συνέχεια βράζονται πριν καταναλωθούν.

Γενναιόδωρα περιχυμένα με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και φρέσκο χυμό λεμονιού, αυτά τα χόρτα μπορούν να χρησιμεύσουν ως το ιδανικό συνοδευτικό για τα κύρια πιάτα ή ακόμη και να καταναλωθούν ως υγιεινό σνακ ή δείπνο μόνα τους για όσους θέλουν να προσέχουν τη θερμιδική τους πρόσληψη.

Τα πολλά οφέλη για την υγεία από τα χόρτα

Είναι προφανές για εμάς σήμερα ότι μια διατροφή πλούσια σε χόρτα δεν μπορεί παρά να ωφελήσει όποιον προσπαθεί να μειώσει ή και να εξαλείψει την ποσότητα του κρέατος που καταναλώνει.

Πιάτα όπως σπανακόπιτα, φασολάδα με χόρτα, σπανάκι με αυγά, σπανακόριζο (ριζότο σπανάκι) και πολλές άλλες επιλογές προσφέρουν αμέτρητα διατροφικά οφέλη.

Σκεφτείτε την πράσινη σαλάτα πικραλίδα. Πλούσια σε ασβέστιο, εάν αυτό το Ελληνικό βασικό προϊόν καταναλώνεται σε τακτική βάση, μπορεί να υποστηρίξει την ενδυνάμωση των οστών, μειώνοντας την πιθανότητα αρθρίτιδας.

Πλούσια σε βιταμίνη C, αυτά τα ταπεινά χόρτα υποστηρίζουν επίσης το ανοσοποιητικό μας σύστημα, μειώνουν τα επίπεδα τοξινών στο σώμα μας και μας βοηθούν να έχουμε μια ισορροπία στα επίπεδα ενυδάτωσης και ηλεκτρολυτών.

Λόγω των αντιοξειδωτικών τους στοιχείων, μια διατροφή βασισμένη σε αρχαίες Ελληνικές χορτοφαγικές συνταγές είναι ευεργετική και για την υγεία του δέρματος.

Εάν χρησιμοποιηθούν ως θεραπεία, τα χόρτα όπως το κιχώριο μπορούν επίσης να αποδειχθούν πολύ χρήσιμα στη μείωση των συμπτωμάτων δερματικών παθήσεων, όπως το έκζεμα, η ψωρίαση και η ακμή.

Με πληθώρα πρόσθετων μελετών που αποδεικνύουν μια σειρά από άλλα εκπληκτικά οφέλη για την υγεία, τα χόρτα που έχουν συμπεριληφθεί από τους Έλληνες στη διατροφή τους εδώ και χιλιάδες χρόνια έχουν σαφώς πολλά οφέλη που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί.

Είτε είστε λάτρης του κρέατος είτε χορτοφάγος ή vegan, η διατροφή σας μπορεί να περιλαμβάνει τόσες περισσότερες υγιεινές επιλογές απλά προσθέτοντας λίγα ακόμη χόρτα στο πιάτο σας κάθε μέρα.

Λοιπόν, τι περιμένετε; Πάρτε μερικά από αυτά τα νόστιμα χόρτα, λεμόνια και ποιοτικό ελαιόλαδο και φτιάξτε μια σαλάτα! Δεν θα μετανιώσετε που το κάνατε, και τα οφέλη είναι σχεδόν ατελείωτα.

Διαβάστε Περισσότερα...

Ποια είναι η Τρύπα της Μοίρας στην καρδιά της Αθήνας

Η κρυφή στοά και οι θρύλοι γύρω από αυτήν

Η Αθήνα είναι γεμάτη με μύθους και θρύλους που γεννιόντουσαν κατά περιόδους στα βάθη των αιώνων. Η ιστορία πολλές φορές μπλεκόταν με το μύθο και τη φαντασία ενώ σε αυτό βοηθούσαν συχνά συγκεκριμένα πρόσωπα, κτήρια ή παράξενες τοποθεσίες. Μια από αυτές είναι και η Τρύπα της Μοίρας στην καρδιά της πόλης. Κι όμως πολλοί δεν ξέρουν πού βρίσκεται.

Το Καλλιμάρμαρο και η κατασκευή της Τρύπας της Μοίρας

Το Καλλιμάρμαρο, δηλαδή το Παναθηναϊκό Στάδιο έχει κατασκευαστεί στη θέση του αρχαίου Σταδίου, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του άρχοντα Λυκούργου το 330-329 π.Χ. Τι σημείο αποτελούσε ιδανική τοποθεσία. Στην περιοχή του Παγκρατίου ανατολικά του Ζαππείου και βόρεια του λόφου του Αρδηττού, δια των οποίων διερχόταν ο ιερός ποταμός, Ιλισσός.

Εκεί, κατά την αρχαιότητα, τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια τα Παναθήναια. Επρόκειτο για την μεγάλη γιορτή της Αθήνας που ήταν αφιερωμένη στη θεά Αθηνά. Τα πρώτα χρόνια στάδιο ήταν χωμάτινο και έτσι οι θεατές κάθονταν στο έδαφος. Υπήρχαν, ωστόσο, μόνο μερικά ξύλινα εδώλια για τους άρχοντες της πόλης. Κάτω όμως από το ανατολικό ανάλημμα υπήρχε μία υπόγεια σήραγγα. Από αυτήν εισέρχονταν στο στίβο οι αθλητές. Παρά τις συνεχείς ανακατασκευές του σταδίου, η συγκεκριμένη στοά αποτέλεσε το μοναδικό κομμάτι του αρχαίου σταδίου που διατηρήθηκε αλώβητη μέχρι σήμερα. Αυτή λοιπόν η στοά είναι γνωστή και ως «Τρύπα της Μοίρας». Η στοά κατέληγε στο βάθος του Σταδίου, στην αριστερή πλευρά του πετάλου, κι είχε μήκος 57 μέτρων και πλάτος 4 μέτρων.

Η ιστορία και οι θρύλοι για την στοά στην Αθήνα

Τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της, η σήραγγα ήταν διακοσμημένη από μαρμάρινα και χρυσά αγάλματα και δωρικούς κίονες. Όταν τα Ρωμαϊκά χρόνια το Στάδιο μετατράπηκε σε αρένα, όπου γίνονταν θηριομαχίες και μονομαχίες μέσα από τη στοά περνούσαν τα ζώα που θα αγωνίζονταν στην αρένα. Το Μεσαίωνα, ωστόσο, άρχισε να συνδέεται με διάφορες δοξασίες. Ακουγόταν ότι η στοά αποτελούσε χώρου που επέλεγαν οι μάγισσες. Διάφορες λαϊκές προλήψεις, μάλιστα, ανέφεραν ότι εκεί κατοικούσαν οι Μοίρες και γίνονταν «μαντολόγια». Ποτέ δεν αναφέρθηκε, βέβαια, κάποιο συγκεκριμένο συμβάν ούτε καν αποκύημα φαντασίας. Υπήρχε όμως αυτή η γενική αίσθηση ότι κάτι κρυφό και μαγικό συμβαίνει σε αυτή τη στοά στην Αθήνα. Γι’ αυτό το λόγο, λοιπόν, ονομάστηκε «τρύπα της μοίρας».

Αργότερα, στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξήχθησαν στην Αθήνα το 1896, πάνω από τη στοά δημιουργήθηκαν αποδυτήρια για τους αθλητές.

Η «Τρύπα της Μοίρας» σήμερα

Σήμερα η συγκεκριμένη στοά είναι άγνωστη στους περισσότερους κατοίκους της Αθήνας και όχι μόνο. Πολλοί είναι εκείνοι που επισκέπτονται το Παναθηναϊκό Στάδιο αλλά δεν γνωρίζουν την ύπαρξή της. Ωστόσο, η κρυφή σήραγγα του Καλλιμάρμαρου εξακολουθεί να στέκεται άθικτη από το πέρασμα του χρόνου και κρατάει το πέπλο μυστηρίου της που δημιουργήθηκε στο πέρασμα των αιώνων.

0

Πηγή εξωτερικής φωτογραφίας: www.wikiwand.com

 exploringgreece.tv

Διαβάστε Περισσότερα...

Γρεβενά: Αποκαλύφθηκε αρχαία πόλη, με δημόσια κτίρια, νεκροταφεία, ιερά -Εντυπωσιάζουν οι εικόνες

Μία άγνωστη πόλη της αρχαιότητας αποκαλύφθηκε στα Γρεβενά.

Θέσεις με οικοδομικά λείψανα δημόσιων κτιρίων, πιθανώς ιερών, αρχιτεκτονικά μέλη και νεκροταφεία που χρονολογούνται από τον 6ο αι. π.Χ. έως και τον 7ο αι. μ.Χ. εντοπίστηκαν στον οικισμό του Αγίου Γεωργίου, βόρεια της πόλης των Γρεβενών, ο οποίος λόγω της κομβικής του θέσης πάνω σε οδικούς άξονες επικοινωνίας, παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Οσα εντοπίστηκαν στα Γρεβενά

Πρόκειται για τα πρώτα αποτελέσματα του πενταετούς ερευνητικού προγράμματος σε συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών με το Institut Catala d’ Arqueologia Classica (ICAC- Ταρραγόνα), με τίτλο «Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Γρεβενών», το οποίο ξεκίνησε το 2021. 

«Στην ευρύτερη περιοχή εντοπίστηκαν σε σημεία τα όρια του οικισμού κατά τους οθωμανικούς χρόνους, αρκετές θέσεις της ρωμαϊκής/υστερορωμαϊκής περιόδου, και λιγότερες προϊστορικών και κλασικών-ελληνιστικών χρόνων», αναφέρει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η επικεφαλής των ερευνών, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών Σόνια Δημάκη.

Η ανασκαφή στα Γρεβενά

Η ανασκαφική έρευνα έφερε επίσης στο φως τμήματα δυο νεκροταφείων ελληνιστικών και υστερορωμαϊκών χρόνων: στην πρώτη περίπτωση ερευνήθηκαν λακκοειδείς τάφοι, που έφεραν επικάλυψη από αργούς λίθους. Στα κτερίσματα που συνόδευαν τις ταφές συγκαταλέγονται αγγεία- σκύφοι, πινάκια, αμφορείς και οινοχόες- αλλά και μεταλλικά αντικείμενα, όπως χρυσά ενώτια και σιδερένιο εγχειρίδιο.

Ευρήματα από τα τμήματα των δυο νεκροταφείων

0

Ευρήματα από τα τμήματα των δυο νεκροταφείων

Σε μία από τις ταφές βρέθηκε χάλκινο νόμισμα, ύστερων Ελληνιστικών χρόνων, κοπής Θεσσαλονίκης (148 π.Χ. και μετά). Ακόμη, στην ίδια θέση ερευνήθηκαν τέσσερις αποθηκευτικοί πίθοι, οι επιχώσεις των οποίων απέδωσαν ευρήματα, όπως κεραμική και ελάσματα χαλκού.

Στη δεύτερη περίπτωση ήρθαν στο φως λακκοειδείς τάφοι, με επικάλυψη αργών λίθων και ένας διαταραγμένος κιβωτιόσχημος. Οι τάφοι ήταν κτερισμένοι με χάλκινα βραχιόλια και δακτυλίδια, χάλκινο ενώτιο καθώς και υάλινη χάνδρα και χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 7ο αιώνα μ.Χ.

0

Ευρήματα από τα τμήματα των δυο νεκροταφείων

«Η συνέχεια του ερευνητικού προγράμματος φιλοδοξεί να ιχνηλατήσει και να παρουσιάσει το ρόλο και σημασία που είχε η άγνωστη αρχαιολογικά περιοχή των Γρεβενών στη διαχρονία», επισημαίνει η κ. Δημάκη.

0

Ευρήματα από τα τμήματα των δυο νεκροταφείων

Μια εκκλησία κάτω από τη Μεγάλη Παναγιά της Σαμαρίνας στα Γρεβενα

Σημαντικά νέα ευρήματα απέδωσε και το έργο «Ανασκαφική έρευνα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά) Σαμαρίνας, Κοινότητας Σαμαρίνας, Π.Ε. Γρεβενών», η οποία εκτελείται επίσης από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Γρεβενών.

Στο εξωτερικό του ναού υπήρχε λιθόστρωτο δάπεδο, ενώ μέσα στο ναό τοίχοι με σωζόμενες τοιχογραφίες καταδεικνύουν την ύπαρξη προγενέστερης αρχιτεκτονικής φάσης, δηλαδή μιας άλλης εκκλησίας κάτω από την υπάρχουσα, που μπορεί να χρονολογηθεί, σύμφωνα με την κ. Δημάκη, από τον 17ο -18ο αι.

Στα κινητά ευρήματα συγκαταλέγονται όστρακα εφυαλωμένης και αβαφούς κεραμικής, μεταβυζαντινής περιόδου, σπαράγματα τοιχογραφικού διακόσμου, όπου εντοπίζονται τμήματα επιγραφών με αναφορά στη Θεοτόκο και θραύσματα υάλινων αγγείων.

Ευρήματα από την εκκλησία κάτω από τη Μεγάλη Παναγιά της Σαμαρίνας

Ευρήματα από την εκκλησία κάτω από τη Μεγάλη Παναγιά της Σαμαρίνας

Η έρευνα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά) Σαμαρίνας, εντάσσεται στις εργασίες αποκατάστασης και αντισεισμικής προστασίας του ναού στο πλαίσιο της πράξης «Αποκατάσταση και αντισεισμική προστασία του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγιά) Σαμαρίνας, Κοινότητας Σαμαρίνας, Π.Ε. Γρεβενών», που έχει ενταχθεί στο Ε.Π. «Δυτική Μακεδονία 2014-2020» και υλοποιείται από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, που έχει ξεκινήσει από το 2020.

Ευρήματα από την εκκλησία κάτω από τη Μεγάλη Παναγιά της Σαμαρίνας

*Τις φωτογραφίες παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Δημάκη

Πηγή: grevenamedia

Διαβάστε Περισσότερα...

Ξαναφτιάχνοντας το άρωμα της Κλεοπάτρας: Οι ερευνητές «μυρίζουν» τον αρχαίο κόσμο

Μπορείς να αναδημιουργήσεις μια μυρωδιά αν δεν την έχεις μυρίσει ο ίδιος; Όχι εύκολα, αλλά τα στοιχεία που έχουν στα χέρια τους οι ερευνητές, σε συνδυασμό με τη σύγχρονη τεχνολογία, μπορούν να πλησιάσουν πλέον πάρα πολύ μια ολόκληρη ανεξερεύνητη πλευρά του αρχαίου κόσμου: Την όσφρηση.

Μεγάλο μέρος της κατανόησής μας για τον αρχαίο κόσμο προέρχεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που μας ξεδιπλώνουν την καθημερινότητα των ανθρώπων που έζησαν χιλιάδες χρόνια πριν από μας: Κοσμήματα, δοχεία που περιείχαν καλλυντικά, απεικονίσεις και περιγραφές του πώς οι αρχαίοι λαοί συνήθιζαν να καλλωπίζουν τους εαυτούς τους.

Η μυρωδιά, όμως, είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση, μια υπόθεση δύσκολο να περιγραφεί όσο και να αναπαραχθεί. Κι όμως, όπως σε όλους τους κόσμους, έτσι και στον αρχαίο, υπήρχαν άπειρες μυρωδιές, ευχάριστες ή και όχι τόσο: Οι αρχαίοι λαοί μαγείρευαν, δημιουργούσαν απόβλητα και έφτιαχναν αρώματα, ακριβώς όπως κάνουμε κι εμείς.

Πλέον οι ερευνητές προσπαθούν να αναπαράξουν τις αρχαίες μυρωδιές, χρησιμοποιώντας τόσο τις υπερσύγχρονες τεχνολογίες που δεν είχαμε στα χέρια μας πριν από μερικά χρόνια, όσο και πιο απλά εργαλεία.

Το άρωμα της Κλεοπάτρας

Οι ερευνητές Ντόρα Γκόλντσμιθ και Σον Κόφλιν κατάφεραν για πρώτη φορά να αναδημιουργήσουν το περίφημο άρωμα της Κλεοπάτρας. Δούλεψαν πάνω στα ευρήματα της αρχαιολογικής ανασκαφής στο Θμουίς, κοντά στο Μεντές. Εκεί βρέθηκε ένα κτήριο το οποίο φαίνεται ότι ήταν εργοστάσιο αρωμάτων και στο οποίο βρέθηκαν τα δοχεία που περιείχαν τις πρώτες ύλες για τα αρώματα. Παράλληλα, αποκωδικοποίησαν και ένα αρχαίο ελληνικό κείμενο, το οποίο περιείχε μια συνταγή.

Άρχισαν να πειραματίζονται με τα υλικά της εποχής, όπως κανέλα, έλαια και ρετσίνι, προκειμένου να κατασκευάσουν το άρωμα. Αυτό που προέκυψε είναι μια έντονη μυρωδιά, πικάντικη αλλά και γλυκιά.

Και άλλοι ερευνητές εργάζονται πάνω στην ίδια γραμμή, όπως Τζάκοπο λα Νάζα, από το Πανεπιστήμιο της Πίζας και η ομάδα του: Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκε η δική τους έρευνα στο Journal of Archaeological Science. Οι ερευνητές μελέτησαν δοχεία από το ταφικό μνημείο του αρχαίου Αιγύπτιου αρχιτέκτονα Κα και της συζύγου του Μερίτ.

Οι αρχαιολόγοι χρησιμοποίησαν έναν τεράστιο φασματογράφο για να βρουν τα χημικά κατάλοιπα μέσα σε βάζα και δοχεία και μέχρι τώρα έχουν ανακαλύψει λίπη, έλαια, και κεριά τα οποία χρησιμοποιούνταν για να δημιουργηθούν καλλυντικά και αλοιφές εκείνη την εποχή. Επίσης βρέθηκαν δοχεία που περιείχαν άλευρα και ψάρια.

Τον περασμένο Μάρτιο ερευνητές του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ της Ιένας για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας, δημοσίευσαν μια εργασία για τις δικές τους βιομοριακές τεχνικές, τις οποίες χρησιμοποιήσαν για να εντοπίσουν αυτό που ονόμασαν «οσφρητικό πεδίο». Υποστηρίζουν ότι στοιχεία μπορούν να ληφθούν όχι μόνο από τα βάζα και τα δοχεία, αλλά και από απομεινάρια σκουπιδιών αλλά και από την τερηδόνα στα ανθρώπινα δόντια.

Οι συγκεκριμένοι δούλεψαν με τα ευρήματα της ανασκαφής στην Ταίμα της Σαουδικής Αραβίας, ένα σημείο που εικάζεται ότι ήταν μεγάλος σταθμός για τα καραβάνια που μετέφεραν μύρο και άλλα παρόμοια στοιχεία από την Αραβική χερσόνησο προς τη Μεσόγειο θάλασσα.

Πηγή: cnn

Διαβάστε Περισσότερα...

Γιατί να γίνει ο ΤΥΜΒΟΣ στην ΑΜΦΙΠΟΛΗ και όχι στις ΑΙΓΕΣ; Η μεγαλύτερη πλεκτάνη της Ιστορίας που έστησε η Ολυμπιάδα;

Η Ιστορία δεν μνημονεύει πάντα αυτούς που κινούν τα νήματα. Πολλές φορές λησμονεί, ξεχνάει και αφήνει για πάντα στην λήθη λεπτομέρειες, που όμως στην εποχή τους ήταν αυτές που μπορεί να άλλαξαν τον ρου ολόκληρης της Ιστορίας.

Οι σχεδόν ανύπαρκτες πηγές μας αφήνουν στο σκοτάδι για το τι μπορεί να ακολούθησε του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μία περίοδο που ταυτίζεται χρονολογικά με το μνημείο, καθώς είμαστε γύρω στο 320 π. Χ. Οι διαμάχες και οι κόντρες μεταξύ των διαδόχων πήραν ανεξέλεγκτες διαστάσεις, μετά τον θάνατο του στρατηλάτη, που η παρουσία του αποτελούσε εγγύηση ενότητας στο αχανές βασίλειο του.

Στο σημείο αυτό αξίζει μία επισήμανση: O Μέγας Αλέξανδρος για τους περισσότερους διαδόχους δεν ήταν παρά το «λάφυρο» για την δική τους εξουσία. Ο νεκρός όσο σημαντικός και αν είναι δεν παύει να είναι νεκρός.

Πάνω στα δικά του κατορθώματα, άλλοι ήθελαν να χτίσουν την δική τους μικρή δόξα και άλλοι απλά επεδίωκαν να περάσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην λήθη, καθώς τα όσα είχε καταφέρει θα επισκίαζαν κάθε νέα προσπάθεια που θα γινόταν στο εξής, αφού οι κατακτήσεις του είχαν ήδη αρχίσει να ντύνονται με το πέπλο του μύθου.

Η μόνη πραγματικά τραγική φιγούρα σε αυτό το σκηνικό, ήταν η μητέρα του Ολυμπιάδα. Η μόνη που πενθούσε πραγματικά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και το μόνο που την ενδιέφερε είναι να επιστρέψει στην Μακεδονία ο γιος της. Και προφανώς θα έκανε τα πάντα για να επιστρέψει.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Εκείνη την περίοδο λαμβάνουν χώρα πολλά πολιτικά γεγονότα με την μορφή καταιγίδας. Για έναν περίεργο λόγο οι πηγές της εποχής, κόβονται, χάνονται και είναι συγκεχυμένες και αλληλοαντικρουόμενες μεταξύ τους.

Σαν κάποιος να ήθελε να «ελέγξει την πληροφορία» της εποχής και οι μεταγενέστεροι να ψάχνουν να βρουν την σειρά των γεγονότων. Δεν είναι τυχαίο ότι το θέμα της ταφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια παγκοσμίως, αφού πρόκειται για τον πρώτο «κοσμοκράτορα».

Ας κάνουμε μια βουτιά στον χρόνο προσπαθώντας να συνθέσουμε κάποια κομμάτια του παζλ με τα όσα λιγοστά μας λένε οι πηγές.

Ο Πτολεμαίος ο επονομαζόμενος Σωτήρ, κλέβει την σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προφανώς θέλοντας να κερδίσει χρόνο εναντίον του Περδίκκα, ο οποίος είχε την «επίσημη» εξουσία. Ο λόγος που το έκανε αυτό ήταν ίσως για να προλάβει να γεννήσει η Ρωξάννη και να γίνει διάδοχος του θρόνου ο Αλέξανδρος ο Δ’, γιος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ο Περδίκκας αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν ο επίσημος επιμελητής της αυτοκρατορίας και είχε αναδειχτεί σε πρωταγωνιστή της πρώτης φάσης του ανταγωνισμού των διαδόχων. Κάτι το οποίο δεν άρεσε καθόλου στον Αντίπατρο (πατέρα του Κασσάνδρου) που έβλεπε να χάνει το «τρένο» της διαδοχής.

Για αυτό και συντάσσεται με τον «αντάρτη» Πτολεμαίο τον Σωτήρα, ο οποίος κατείχε την σορό. Αξίζει ακόμα να σημειώσουμε πως ο Αντίπατρος ήταν έμπιστος του Φιλίππου του Β’ , ο οποίος συνήθιζε να λέει ότι «κοιμάμαι ήσυχα, γιατί είναι ξάγρυπνος ο Αντίπατρος», ενώ ο Αλέξανδρος όταν ξεκίνησε την εκστρατεία , του ανέθεσε την αντιβασιλεία του Βασιλείου της Μακεδονίας και καθήκοντα επιμελητή του κράτους «τά κατά Μακεδονίαν τε καί τούς Έλληνας Αντιπάτρω επιτρέψας».

Σε αυτή τη θέση, ο Αντίπατρος παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της μεγάλης εκστρατείας του Αλεξάνδρου στην Ασία. Αυτά για να καταλάβουμε τις συμμαχίες της εποχής, οι οποίες ωστόσο δεν είχαν τίποτα άλλο ως κίνητρο, παρά μόνο την εξουσία που άφησε πίσω του ο Μέγας Αλέξανδρος.

ΑΡΙΣΤΟΝΟΥΣ: ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

Η εκστρατεία του Περδίκκα εναντίον του Πτολεμαίου με σκοπό να ανακτήσει την σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αποτυγχάνει παταγωδώς. Ο ίδιος ο Περδίκκας δολοφονείται από τους αξιωματικούς του , οι οποίοι αυτομολούν στο πλευρό του Πτολεμαίου. Και οι αξιωματικοί όμως του Περδίκκα δεν έχουν καλύτερη τύχη και θανατώνονται.

Διασώζεται όμως ένας. Το όνομα του άγνωστο στην Ιστορία. Πρόκειται για τον Αριστόνοα τον Πελλαίο . Ελάχιστες πληροφορίες έχουμε για αυτόν, αλλά γνωρίζουμε ίσως το πιο σημαντικό. Ότι ο Αριστόνους ο Πελλαίος ΔΙΟΡΙΣΤΗΚΕ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ το 321 π. Χ. , ενώ διατηρούσε άριστες σχέσεις με την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου , την Ολυμπιάδα, η οποία του είχε αναθέσει όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του Κασσάνδρου.

Από τις ελάχιστες αναφορές που φτάνουν μέχρι εμάς για τον Αριστόνοα είναι από τον Αρριανό (6 βιβλίο, 28 κεφάλαιο, 4 παράγραφος) και από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη (19 βιβλίο, 50 κεφάλαιο) . Σχετικά μας ενημερώνει πως ο "ο Αριστόνους, ένας από τους σωματοφύλακες του Έλληνα στρατηλάτη, πήρε υπό τον έλεγχο του την Αμφίπολη.

Η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα, του είχε αναθέσει τις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του Κασσάνδρου. Ο τελευταίος έστειλε τον στρατό του εναντίον της Αμφίπολης υπό την ηγεσία του στρατηγού Κρατεύα. Ο Μακεδόνας στρατηγός εισέβαλε στην Βισαλτία.

Ο Αριστόνους, έμπειρος στρατηγός, αρχικά απώθησε τα στρατεύματα του Κασσάνδρου και στην τελική μάχη που δόθηκε στην Βεδυνδία της Βισαλτίας, ο στρατός του Κρατεύα διαλύθηκε. Ο ίδιος ο Κρατεύας έπεσε στην μάχη»

Η πληροφορία είναι πολύ σημαντική: Μαθαίνουμε πως σε μία περίοδο που είναι πολύ πιθανόν, σύμφωνα με τους ανασκαφείς να έχει φτιαχτεί ο τύμβος της Αμφίπολης, δηλαδή το 321 π. Χ , παίρνει τα ηνία της πόλης ένας πρώην σωματοφύλακας του Μεγάλου Αλεξάνδρου και άνθρωπος εμπιστοσύνης της μητέρας του Ολυμπιάδας, ο οποίος ήταν σε ανοιχτή κόντρα με τον Κάσσανδρο.

Οι πηγές αναφέρουν μάλιστα τον Αριστόνοα, ως αριστοκρατικής καταγωγής και πιστό στα Μακεδονικά ήθη και έθιμα. Αυτός ήταν πιθανότατα και ο λόγος που είχε πάει με τον πλευρό του Περδίκκα και όχι του Πτολεμαίου, καθώς ο τελευταίος ήταν ο «αντάρτης» με σημερινούς όρους.

Η ΠΛΕΚΤΑΝΗ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ
Η τοποθέτηση του Αριστόνοα ως διοικητή της Αμφίπολης δεν πρέπει να είναι καθόλου τυχαία και είναι πιθανόν να έχει την σφραγίδα της Ολυμπιάδας.Πότε όμως μπορεί να πάρθηκε αυτή η απόφαση και για ποιο λόγο;

Μετά την λήξη των «εχροπραξιών» μεταξύ Περδίκκα – Πτολεμαίου, γίνεται η σύσκεψη στον Τριπαράδεισο, εκείνη την εποχή, για την οποία δεν γνωρίζουμε καθόλου τι αποφασίστηκε, αφού λείπουν οι αρχαίες πηγές. Εκεί προφανώς έγινε κάποια συμφωνία για να «πέσουν οι τόνοι», μοιράστηκε σε κομμάτια η αυτοκρατορία και στα ελάχιστα που μας έχουν σωθεί από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, ξέρουμε ότι αποφασίστηκε η επιστροφή των βασιλιάδων στην Μακεδονία. Τα γεγονότα πάντως έχουν μία αλληλουχία και μία χρονική σύνδεση μεταξύ τους που μας επιτρέπει να κάνουμε την εξής εικασία:

Στην σύσκεψη τέθηκε και το βασικό αίτημα της Ολυμπιάδας για επιστροφή του νεκρού Αλέξανδρου στην Μακεδονία. Για την εκτέλεση του συγκεκριμένου σχεδίου ορίστηκε διοικητής ο Αριστόνοας, ο οποίος είχε στενή σχέση με την μητέρα του Αλεξάνδρου.

Στην ίδια σύσκεψη αποφασίστηκε η κατασκευή του τύμβου της Αμφίπολης με «εκτελεστή» τον Πτολεμαίο και σχεδιαστή τον Δεινοκράτη. Αν μεταφέρθηκε τελικά ο Αλεξανδρος στην Αμφίπολη δεν το ξέρουμε. Είναι πάντως πολύ πιθανόν η δημιουργία του τύμβου να έγινε για αυτόν.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΤΥΜΒΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΑΙΓΕΣ;

Η υπόθεση μπορεί να έχει μεγάλη βάση αν σκεφτεί κανείς την τοποθέτηση του Αριστόνοα , ως διοικητή της Αμφίπολης και την επιθυμία της Ολυμπιάδας να επιστρέψει ο Αλέξανδρος στην Μακεδονία, κάτι που το είχε ως αυτοσκοπό μέχρι να πεθάνει.

Το ερώτημα που προκύπτει όμως είναι γιατί στην Αμφίπολη και όχι στις Αιγες; Και εδώ μπορούμε εύκολα να απαντήσουμε αν λάβουμε υπ’ οψιν μας τις ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ εξελίξεις της εποχής.

Η Μακεδονία εκείνη την περίοδο δεν ήταν ενιαία και ταλανιζόταν από μεγάλες έχθρες. Το βασίλειο των Αιγών το ήλεγχε ο Φίλιππος ο Αριδαίος ο οποίος είχε έρθει σε συμφωνία με τον Κάσσανδρο (η συμφωνία έγινε με την σύζυγο του Ευριδίκη, καθώς ο Φίλιππος ο Αριδαίος ήταν τύποις βασιλιάς καθότι πνευματικά καθυστερημένος) και έγινε αντιβασιλιάς.

Για να καταλάβουμε ακόμα καλύτερα τις πολιτικές ισορροπίες της εποχής, τόσο ο Φίλιππος ο Αριδαίος όσο και η σύζυγος του φονεύτηκαν με εντολή της Ολυμπιάδας το 317 π.Χ, η οποία είχε καταφύγει μέχρι εκείνη την περίοδο στο βασίλειο των Μολοσσών της Ηπείρου και είχε πάρει υπό την προστασία της τόσο την Ρωξάννη όσο και τον εγγονό της Αλέξανδρο τον Δ’.

Άρα οι Αιγές ήταν εντελώς ξένες πλέον για την Ολυμπιάδα, που εάν τυχόν ο Αλέξανδρος επέστρεφε στην Μακεδονία θα έπρεπε να βρεθεί ένα άλλο μέρος για να γίνει η ταφή του. Για αυτό εκείνη όρισε διοικητή έναν έμπιστο δικό της άνθρωπο, τον Αριστόνοα, που είχε τιμηθεί και από τον γιο της με το υψηλό αξίωμα του σωματοφύλακα, ώστε να εκτελέσει το μυστικό σχέδιο της ταφής του Αλεξάνδρου.

Η Αμφίπολη εξυπηρετούσε και έναν ακόμη σκοπό: Ήταν λιμάνι και δεν θα γινόταν αντιληπτή η μεταφορά του υψηλού νεκρού και δεν θα προκαλούσε νέα πάθη, καθώς δεν θα περνούσε καθόλου κάποια νεκρική πομπή από στεριά.

Όποιος έχει επισκεφτεί την Αμφίπολη σήμερα, θα έχει διαπιστώσει πως το λιμάνι της δεν απέχει παρά ελάχιστα από το σημείο που έχει φτιαχτεί ο τύμβος.

Σε όλα αυτά θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ένα ακόμα στοιχείο: H Ολυμπιάδα, ήταν μία γυναίκα που πετύχαινε πάντα αυτό που ήθελε. Έτσι περιγράφεται από τις ιστορικές πηγές και έχει συνδεθεί με ουκ ολίγες δολοπλοκίες, όπως η δολοφονία του συζύγου της, η δηλητηρίαση του Φίλιππου του Αριδαίου, που του άφησε και την πνευματική αναπηρία, ενώ ήταν ιέρεια στα Καβείρια μυστήρια για τα οποία ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε , καθώς καλύπτονται από έντονο μυστήριο. Προφανώς για να επιστρέψει ο Αλέξανδρος στην Μακεδονία θα έκανε τα πάντα, ακόμα και μια τόσο υψηλού επιπέδου συνωμοσία.

ΓΙΑΤΙ ΜΥΣΤΙΚΑ Η ΤΑΦΗ;
Η Ολυμπιάδα γνώριζε ότι ο γιος της είχε πάρει ήδη τεράστια φήμη σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Προφανώς την ενδιέφερε περισσότερο να επιστρέψει στην Μακεδονία και να ταφεί όπως εκείνη ήθελε, παρά το τάφος του να γίνει προσκύνημα ανά τους αιώνες. Εξάλλου το αντάλλαγμα για να γίνει η μεταφορά στην Αμφίπολη, πιθανόν να ήταν κρατηθεί μυστικό καθώς αυτό βόλευε και τους διαδόχους τόσο στην Μακεδονία όσο και στην Αίγυπτο.

Μην ξεχνάμε ότι ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ είχε τον γιο του Πτολεμαίο τον Φιλάδελφο, ο οποίος ισχυριζόταν ότι κυβερνούσε την Αίγυπτο με την δύναμη που του έδινε η σορός του Μεγάλου Αλεξάνδρου , που ήταν θαμμένη στην Αλεξάνδρεια, σύμφωνα με τα θρυλούμενα. ’ρα μιλάμε για μία τέλεια συνωμοσία , τέλεια εκτελεσμένη από την Ολυμπιάδα με έναν μόνο στόχο: Να επιστρέψει ο Αλέξανδρος στην Μακεδονία. Μια επισήμανση που αξίζει: Όταν λέμε μυστική ταφή εννοούμε, να μην γίνει γνωστή στις πηγές, οι οποίες προφανώς έπεσαν σε "λογοκρισία" . Δεν εξηγείται αλλιώς ότι καμία πηγή δεν αναφέρεται στην κατασκευή του τύμβου.

Η μυστική ταφή δεν περιλαμβάνει την επιχωμάτωση καθώς προφανώς σε πρώτη φάση η Ολυμπιάδα θα ήθελε να μπορεί το μνημείο να είναι επισκέψιμο, τουλάχιστον από την ίδια. Άλλο ένα στοιχείο που δένει απόλυτα με τις εικασίες της ανασκαφικής ομάδας.

Ότι το μνημείο δεν επιχωματώθηκε εξ αρχής και η άμμος είναι μεταγενέστερη. Οι ημερομηνίες πάντως συμπίπτουν για μία ακόμη φορά. Καθώς η Ολυμπιάδα χωρίς κανένα προφανή λόγο επιστρέφει ξαφνικά το 317 π. Χ στην Μακεδονία. Πάμε να δούμε τα γεγονότα της επιστροφής της

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Το συγκεκριμένο σενάριο, ενισχύεται από ένα ακόμα γεγονός. Η Ολυμπιάδα είχε επιστρέψει στην Μακεδονία, το 317 π. Χ μετά από 13 χρόνια στο βασίλειο των Μολοσσών, το οποίο μάλιστα είχε αναδιοργανώσει πλήρως.

Γιατί επέστρεψε στην Μακεδονία το 317 π.Χ και σε ποια πόλη πήγε , αφού οι Αιγές ήταν αδύνατο να την «φιλοξενήσουνν» . Προφανώς επέστρεψε γιατί είχε ολοκληρωθεί ο τύμβος της Αμφίπολης , που θα υποδεχόταν τον νεκρό γιο της και εκείνη φυσικά πήγε στην Αμφίπολη, η οποία ήταν φιλική προς αυτήν, αφού είχε διοικητή τον Αριστόνοα.

Η άφιξη της Ολυμπιάδας στην Μακεδονία εξάπτει ξανά τα πολιτικά πάθη και αναλαμβάνει ενεργό δράση ο Κάσσανδρος, ο οποίος φοβάται ότι θα χάσει οριστικά το τρένο της εξουσίας (μην ξεχνάμε ότι ήταν γιος του Αντίπατρου, του "απόλυτου αντιβασιλιά" της Μακεδονίας κατά την διάρκεια της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου), άρα εθισμένος στην εξουσία. Οι ιστορικές πηγές μας διαφωτίζουν ευτυχώς σε αυτό το σημείο, επιβεβαιώνοντας την θεωρία.

Ο Κάσσανδρος επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο. Κάνει συμφωνία με τον Αριστόνοα να του παραδόσει την Αμφίπολη και παρά το γεγονός ότι είχε έρθει σε συμφωνία μαζί του και του είχε εγγυηθεί την ασφάλεια του με αντάλλαγμα (Διοδ. 19.50.8), τον ξεγέλασε. Ο Αριστόνους παρέδωσε την πόλη, αλλά τελικά ο Κάσσανδρος αθέτησε την συμφωνία και τον σκότωσε το 315 π.Χ., μειώνοντας τους κινδύνους για την εξουσία του. Το σχετικό απόσπασμα αναφέρει:

Το 315 π.Χ. και με την συνδρομή μελών της οικογένειας του Κρατεύα, δολοφονείται και ο Αριστόνους και η Αμφίπολη περνάει επιτέλους κάτω από τον έλεγχο του Κασσάνδρου.

Eίχε προηγηθεί η δολοφονία της Ολυμπιάδας που ήταν και ο μεγαλύτερος κίνδυνος η άφιξη της στην Μακεδονία για κάποια συνωμοσία.Ο Κάσσανδρος την κυνηγάει (προφανώς από την Αμφίπολη ) και αυτή καταφεύγει στην Πύδνα. Εκεί πεθαίνει δια λιθοβολισμού το 316 π.Χ.

Μένει η Ρωξάννη με τον Αλέξανδρο τον Δ’. Ο Κάσσανδρος τους φυλάκισε στην Αμφίπολη (Διοδ. 19.52.4) όπου παρέμειναν, μέχρι και την δολοφονία τους από τον Γλαυκία (Διοδ. 19.105.1-2, Παυσ. 9.7.2) το 313 π.Χ.

Αποκλείεται με βάση τις ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ εξελίξεις και το μίσος μεταξύ Κάσσανδρου και Ολυμπιάδας, Ρωξάννης και Αλέξανδρου του Δ’ ο τύμβος να φτιάχτηκε προς τιμήν τους επί βασιλείας Κάσσανδρου.

Ο τυμβος της Αμφίπολης είχε ΗΔΗ ΦΤΙΑΧΤΕΙ ΜΕΤΑΞΥ 321 π. Χ και 317 π.Χ , επί Αριστόνοα, μέχρι να αναλάβει δράση ο Κάσσανδρος, ο οποίος αφού τελείωσε διαδοχικά με ολόκληρη την οικογένεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, πήρε οριστικά την εξουσία στα χέρια του.

Δεν αποκλείεται ωστόσο ο Κάσσανδρος να έθαψε μέσα στον τύμβο που προοριζόταν για τον Μέγα Αλέξανδρο και την Ολυμπιάδα και την Ρωξάννη και τον γιο του ή κάποια από αυτά τα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Αφού τοποθετήθηκαν μέσα όλοι οι νεκροί, ο τύμβος επιχωματώθηκε περίπου 10 χρόνια μετά την κατασκευή του για να περάσει οριστικά στην λήθη και ο Κάσσανδρος να εξουσιάσει την Μακεδονία ,μακρυά από τον ενοχλητικό μύθο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της οικογένειας του.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
Η συγκεκριμένη θεωρία που βασίζεται σε έναν συνδυασμό λίγων ιστορικών πηγών και λογικής αλληλουχίας γεγονότων, φαίνεται να συμπίπτει και με τις αρχαιολογικές ανακοινώσεις του υπουργείου. Η μεγάλη μαρμάρινη πόρτα φαίνεται να έχει ανοίξει πολλές φορές.

Αυτό μπορεί να έγινε είτε για να τοποθετηθούν παραπάνω νεκροί, είτε για να εισέλθει στο εσωτερικό του τάφου η Ολυμπιάδα για να δει τον νεκρό γιο της. Επίσης η επιχωμάτωση φαίνεται να είναι μεταγενέστερη, κάτι που μπορεί να δικαιολογηθεί από την επιθυμία του Κάσσανδρου να απαλλαγεί άπαξ δια παντός από το "ενοχλητικό" μνημείο και μαζί του και από τον βασιλιά για τον οποίο φτιάχτηκε: τον Αλέξανδρο τον Γ' του Φλίππου.
του Σταύρου Παπαντωνίου

Πηγή: ellinondiktyo.blogspot.gr

Διαβάστε Περισσότερα...

Πάνω από 100.000 Ελληνικά αντικείμενα φυλάσσονται σε θησαυροφυλάκια του Βρετανικού Μουσείου

Βρετανικό Μουσείο και Γυάλινος Θόλος. Εικόνα: Eric Pouhier, Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 /Wikipedia

Πάνω από 100.000 Ελληνικά αντικείμενα φυλάσσονται υπόγεια στους θησαυρούς του Βρετανικού Μουσείου, αποκάλυψε η Βρετανική Επιτροπή για την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα (BCRPM).

Το BCRPM αναφέρει ότι χρησιμοποιώντας τις διατάξεις περί Ελευθερίας της Πληροφορίας, διαπιστώθηκε ότι το Βρετανικό Μουσείο κατέχει 108.184 Ελληνικά αντικείμενα από τα οποία εκτίθενται μόνο τα 6.493.

Η ανακάλυψη αυτής της τεράστιας κρύπτης αρχαίων Ελληνικών αντικειμένων έχει ωθήσει αξιόλογους υποστηρικτές να γράψουν στους χρηματοδότες και τους χορηγούς του Βρετανικού Μουσείου, αυξάνοντας την επανειλημμένη αποτυχία του ιδρύματος να συμμετάσχει στη συζήτηση για την επανένωση τους, λέει η BCRPM.

«Είναι συγκλονιστικό να πιστεύει κανείς ότι πάνω από 100.000 ελληνικά τεχνουργήματα βρίσκονται σε θησαυροφυλάκια του Βρετανικού Μουσείου ούτε καν εκτίθενται», ανέφεραν σε δήλωση Τύπου η Janet Suzman, πρόεδρος και ο Paul Cartledge, Αντιπρόεδρος του BCRPM.

Διαβάστε Περισσότερα...

Αίγυπτος: Ανακαλύφθηκε τάφος ανθρώπου που χειριζόταν τα «μυστικά έγγραφα» του Φαραώ

COURTESY OF J. DABROWSKI / UNIVERSITY OF WARSAW POLISH CENTRE OF MEDITERRANEAN ARCHAEOLOGY

Ο τάφος ανακαλύφθηκε στην κλιμακωτή πυραμίδα του Φαραώ Ζοζέρ.

Πριν από περίπου 4.300 χρόνια, ένας αρχαίος Αιγύπτιος αξιωματούχος που χειριζόταν μυστικά έγγραφα για τον Φαραώ πέθανε ξαφνικά. Τα συνεργεία προσπάθησαν βιαστικά να διακοσμήσουν τον τόπο ταφής του, αλλά δεν πρόλαβαν χάραξαν τα διακοσμητικά ανάγλυφα των θυσιαζόμενων ζώων στην πρόσοψη.

Αυτό πιστεύουν οι αρχαιολόγοι ότι συνέβη σε έναν τάφο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στην αρχαία αιγυπτιακή νεκρόπολη Σακκάρα, που βρίσκεται Αιγύπτου στην αριστερή όχθη του Νείλου και επεκτείνεται περίπου 20 χλμ νότια του Κάιρου.

Ερευνητές στο Πολωνικό Κέντρο Μεσογειακής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας πιστεύουν ότι ανήκε σε έναν άνδρα ονόματι Μεχτζεντού. Τα ηρογλυφικά γράμματα στον τάφο δείχνουν χειριζόταν τα «μυστικά έγγραφα» του Φαραώ και υπηρέτησε επίσης ως ιερέας και επιθεωρητής του βασιλικού κτήματος.

Ο τάφος ανακαλύφθηκε στην κλιμακωτή πυραμίδα του Φαραώ Ζοζέρ, το πρώτο πέτρινο κτίριο στην Ιστορία, ύψους 63 μέτρων, που αποτελεί και την παλαιότερη πυραμίδα στον κόσμο, ηλικίας 4.700 ετών.

COURTESY OF A. KOWALSKA / UNIVERSITY OF WARSAW POLISH CENTRE OF MEDITERRANEAN ARCHAEOLOGY

Οι ερευνητές βρήκαν τον τάφο κατά την ανασκαφή της ξηρής τάφρου που περιβάλλει το συγκρότημα της πυραμίδας, όχι μακριά από έναν άλλο χώρο ταφής που ανακάλυψε επίσης η ομάδα - αυτόν του βεζίρη, ή ανώτατου αξιωματούχου, Μερεφνεπεφ. Ο Μεχτζεντού πιθανότατα έζησε περίπου την ίδια εποχή, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της βασιλείας των τριών πρώτων ηγεμόνων της έκτης δυναστείας: Τέτι, Ουζερκαλέ και Πέπι I, λέει ο αρχαιολόγος και διευθυντής της αποστολής Καμίλ Ο. Κουρασκιεβσκι.

Παρά το ημιτελές έργο, οι αρχαιολόγοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο Μεχτζεντού αναπαύθηκε στον τάφο του. Σκοπεύουν να εξερευνήσουν το εσωτερικό του τάφου, που πιθανότατα περιλαμβάνει τον ταφικό θάλαμο και, πιθανώς, τη μούμια του Μεχτζεντού, αυτό το φθινόπωρο.

«Η διακόσμηση είναι ημιτελής πιθανότατα επειδή ο Μεχτζεντού πέθανε πριν ολοκληρωθεί το έργο και θάφτηκε στον τάφο που είχε τελειώσει βιαστικά».

COURTESY OF J. DABROWSKI / UNIVERSITY OF WARSAW POLISH CENTRE OF MEDITERRANEAN ARCHAEOLOGY

Η Σακκάρα χρησίμευε ως σημαντικός ταφικός χώρος της αρχαίας Αιγύπτου για περισσότερα από 3.000 χρόνια.

Οι ερευνητές μελετούν τη Σακκάρα από το 1850 και συνεχίζουν να ανακαλύπτουν σημαντικά ευρήματα εκεί. Το 2020, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν αρκετές «μεγατόμπες» - μεγάλους θαλάμους γεμάτους φέρετρα και μούμιες. Πέρυσι, οι ερευνητές ανακάλυψαν τον τάφο του διευθυντή του ταμείου του Αιγύπτιου φαραώ Ραμσή Β’, όπως αναφέρει η Λίβια Γκέρσον στο Smithsonian.

Πηγή: huffingtonpost

Διαβάστε Περισσότερα...